Praca na wysokości to każda praca wykonywana 1m nad powierzchnią ziemi.

Do takich prac możemy zaliczyć między innymi pracę na rusztowaniach, kominach, stropach, drabinach i innych podwyższeniach oraz konstrukcjach.

W ustawie jednak wykluczono kilka przypadków, które nie kwalifikują się do prac na wysokościach, a mianowicie:

  • praca powyżej 1m, w miejscu osłoniętym ze wszystkich stron pełnym ścianami lub szklanymi ścianami na wysokości 1,5m i wyżej
  • praca powyżej 1m, w miejscu wyposażonym w stabilne konstrukcje lub urządzenia chroniące pracownika przed wypadnięciem

 

Kto może pracować na wysokościach?

Szczegółowe wymagania określa zakład pracy, lecz te ogólne wskazują na osoby, które:

  • ukończyły 18 lat
  • posiadają zaświadczenie lekarskie o braku przeciwskazań do pracy na wysokości
  • ukończyły szkolenie BHP – w przypadku prac szczególnie niebezpiecznych szkolenie należy powtarzać co roku
  • zostały zapoznane z ryzykiem pracy na wysokości oraz procedurami wewnątrzzakładowymi
  • wyposażone są w środki ochrony indywidualnej oraz odbyły szkolenie z ich użytkowania

 

Stanowisko pracy - wymogi

Przepisy określają wymagania dotyczące zabezpieczeń dla przejść i powierzchni pracy powyżej 1 metra. Zaliczamy do nich:

  • Poręcze ochronne – umieszczone na wysokości co najmniej 1,1 metra;
  • Krawężniki – o wysokości co najmniej 15 centymetrów;
  • Poprzeczka – znajdująca się w połowie pomiędzy poręczą i krawężnikiem; może to być również element zapobiegający wypadnięciu pracownika np. z rusztowania

W celu zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa, prace muszą być zorganizowane tak, aby wyeliminować konieczność wychylania się poza balustradę lub urządzenie, na którym pracują. W przypadku braku możliwości spełnienia tego kryterium, konieczne jest zastosowanie odpowiednich środków ochrony indywidualnej.

 

Środki ochrony indywidualnej stosowane do pracy na wysokościach

Uprzęże, inaczej szelki bezpieczeństwa – muszą być zgodne z normą PN-EN-361; składają się z taśm i klamer regulacyjnych oraz posiadają jeden lub dwa punkty służące do przypięcia systemu amortyzującego. Punkty te umieszczane są na plecach oraz z przodu w okolicy mostka i oznaczane są literą A lub A/2 zgodnie z normą

 

Podsystemy łącząco-amortyzujące - do tej kategorii zaliczają się takie elementy jak:

  • zatrzaśniki
  • linki bezpieczeństwa o maksymalnej długości 2m (wraz z zatrzaśnikiem i amortyzatorem)
  • amortyzatory, których wymagania określa norma PN-EN-355 – dołączane do linek lub wykonywane razem z nimi, co zwiększa ich możliwości użytkowania. Podczas powstrzymywania spadania, długość amortyzatora zmienia się, co z kolei zwiększa długość potencjalnego upadku. Informacja ta jest istotna przy wyborze samego amortyzatora oraz punktu jego zakotwienia. Najczęściej amortyzator łączy się z dwoma linkami bezpieczeństwa, które należy przepinać naprzemiennie, aby zawsze zapewnić minimum jednego punktu przypięcia.
  • liny z urządzeniami samozaciskowymi
  • urządzenia samohamowne

 

Punkty zakotwienia, które służą do zamocowania systemów łącząco-amortyzujących. Muszą być wytrzymałe, gdyż zapewniają asekurację w miejscu pracy, jak również podczas dojścia do tego miejsca. Montuje się je nad głową, aby uniknąć powstania efektu wahadła, a najlepszymi punktami są elementy konstrukcji np. rury rusztowań czy zbrojenia. Norma określająca wymagania punktów zakotwienia to PN-EN-795.

 

Normy dotyczące sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości

PN-EN 353-1 Urządzenia samozaciskowe ze sztywną prowadnicą

PN-EN 353-2 Urządzenia samozaciskowe z giętką prowadnicą

PN-EN 354 Linki bezpieczeństwa

PN-EN 355 Amortyzatory

PN-EN 358 Systemy ustalające pozycję przy pracy

PN-EN 360 Urządzenia samohamowne

PN-EN 361 Szelki bezpieczeństwa

PN-EN 362 Łączniki

PN-EN 363 Systemy powstrzymywania spadania

PN-EN 795-A1 Punkty kotwiczące umieszczone na powierzchniach pionowych, poziomych i pochyłych (urządzenia tej klasy nie są środkami ochrony indywidualnej)

PN-EN 795-A2 Punkty kotwiczące umieszczone na pochyłych ścianach (urządzenia tej klasy nie są środkami ochrony indywidualnej)

PN-EN 795-B Tymczasowe urządzenia kotwiczące umożliwiające demontaż i transport

PN-EN 795-C Urządzenia kotwiczące wyposażone w prowadnice giętkie poziome "lina życia" dopuszczalne nachylenie 15° (urządzenia tej klasy nie są środkami ochrony indywidualnej)

PN-EN 795-D Urządzenia kotwiczące wyposażone w sztywną poziomą prowadnicę w postaci szyny (urządzenia tej klasy nie są środkami ochrony indywidualnej)

PN-EN 813 Pasy biodrowe do pracy w podwieszeniu

PN-EN 1496 Ratunkowe urządzenie podnosząco-opuszczające

PN-EN 1497 Sprzęt ratowniczy (szelki ratownicze).